Biliyorum ateş denince çocuklu herkes diken diken oluyor. Tüm anne babaların korkulu rüyası ateş. Ama aslında nasıl baş edeceğini bildiğin sürece çok endişe edilmemesi gereken, bebeklerde ve çocuklarda çok sık rastlanan bir durum. 6 ay 5 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin %60’ı çocuklarının en az bir kere ateşlendiğini belirtiyor.
Ebeveynlikle
ilgili her konuda olduğu gibi bu konuda da ne kadar okursan oku kendi çocuğunla
kendi deneyimini yaşamadan gerçekten anlıyamıyor insan ateşle mücadelenin ne
kadar korkutucu olabileceğini. Biz ilk kızımda bademcik enfeksiyonu nedeni ile çok uzun süre ve çok sık yüksek ateşle mücadele ettik. Yakın zamanda
küçük kızımda da farklı bir yüksek ateş durumu yaşadık. O nedenle ateş
konusunda kendi deneyimlerim ve bilimsel olarak sunulmuş genel bilgilerin ana
başlıklar halinde üzerinden geçmenin faydalı olacağını düşündüm.
Yüksek Ateş Kaçtır?
Genel
kural olarak çocuklarda 37.5 C (99.5 F) üstü yüksek ateş olarak kabul ediliyor.
Ebeveyn olarak bizler için bu
durum çok endişe verici olsa da genelde çoğu ateşli hastalıklar herhangi bir müdaheleye gerek olmadan
atlatılıyor.
Ateş Neden Olur?
Ateş
genelde öksürük, soğuk algınlığı gibi hafif bir viral enfeksiyondan kaynaklanır
ve vücudun savunma sistemini harekete
geçirerek enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur. Vücut ısısını artırarak enfeksiyona
neden olan virus veya bakterinin hayatta kalmasını zorlaştıran ateş aslında vücudun
doğal bir reaksiyondur.
Çocuğunuzun Ateşli
Olduğunu Nasıl Anlarsınız?
Bazı çocuklar ateşliyken huysuzlaşır, bazısı uykulu olur. Her çocukta kendini farklı şekilde gösterse de yüksek ateş durumunda hepsinde ortak olan belirti vücudun sıcak olmasıdır.
Dokunduğunuzda
alnı, sırtı, karnı her zamankinden daha sıcaksa, nemli veya terli bir teni
varsa, yanakları kızarmışsa ateşi yükselmiş olabilir. Bu durumda yapılacak en
doğru şey hemen ateşini ölçmektir.
Ateşi Nasıl Ölçmeliyim?
Ateşi
ölçmek için en güvenilir yolun dijital termometre olduğu söyleniyor. Özellikle 5
yaş altı çocuklarda önerilen bu termometrenin güvenilir şekilde ateş ölçmesi
için koltuk altına yerleştirilmesi yeterli. Kendi deneyimlerimden gördüğüm bu yöntemin
çok kolay olmadığı ve bu şekilde çocukların huzursuz olduğu. O nedenle biz hep
kulaktan ölçülen termometreyi kullandık. Ancak 1 yaş altındaki bebeklerde kulak
kanalı düz olmadığı için söz konusu termometreler önerilmiyor. Ayrıca kulağa
iyi yerleştirilmezse yanıltıcı sonuç verebildiklerinden çıkan sonuç güven
vermezse dijital termometre ile teyid etmek bence en doğru yol.
Alına
yapıştırılan termometreler de doğru anlamda ısı bilgisi vermiyor çünkü vücut
ısısını değil cildin ısısını gösteriyor.
Civa
termometreleri de kullanılmamalı çünkü kolaylıkla kırılabilir ve cam
parçacıkları veya oldukça zehirli olan civa çocuğa bulaşabilir.
Ateş
ölçerken yanlış yönlendirilmemek için çocuğun üstünün kalınlığı kontrol
edilmeli; battaniye, sıcak su torbası falan varsa alınmalı; çocuk çok hareketliyse
veya oda sıcaksa çocuğun sakinleşmesi
ve odanın serinlemesi sağlanıp tekrar ölçüm yapılmalıdır.
Ateşli Çocuğa Ne Yapmalı?
Bu
durumda çocuğu mümkün olduğunca rahat ettirmek gerekmektedir.Bunun için:
- Bolca sıvı alımı sağlamalı, çocuk
susamamış olsa bile az az ve sık sık su içmesi sağlanmalıdır. Emziriyorsanız
sık sık emzirmek en doğrusudur. Ağız kuruluğu, göz yaşı olmaması, çökük
gözler ve bebeklerde kuru bezler susuz kalındığının belirtileridir; bu
belirtileri gözlenmelidir.
- Eğer yemek istemiyorsa ısrar edilmemeli veya ne istiyorsa o yedirilmeli, her şekilde susuz kalmaması sağlanmalıdır.
- Araştırmalar çocuğu soymaya veya
ılık suyla serinletmeye gerek olmadığını söylüyor; ikisi de ateşi düşürmezmiş. Sadece çok fazla
giysi giydirmemekte fayda var.
- Ayrıca ortam sıcaksa ısı
azaltılmalı. İdeal ısı 18C’dir. Vantilatör ile odayı serinletmek kullanılan yöntemlerden biri ancak
bu odayı çok soğutabilir. Odada hafif bir hava akımı yaratmak için bir
pencereyi hafifçe açmak veya vantilatörü odanın diğer tarafında çalıştırmak daha doğru olabilir.
- Gece boyunca ara ara çocuğun
ateşinin kontrol edilmesi ani yükselen ateşi başta yakalamak açısından
önemlidir.
- Ateşli çocuk okul veya yuvaya gönderilmemelidir.
Yukarıda
belirtilenler ateşli çocuğu rahatlatmak için benimsenen genel yöntemler.
Her çocuğun böyle bir durumda rahatlatılma ihtiyacı farklı oluyor ve bunun ne olduğu bebeklikten
itibaren çocuğu tanıyarak öğreniliyor. O
nedenle bu yöntemlere herkes için farklı bir sürü şey eklenebilir ancak
hepsinin amacı çocuğun sıkıntısını azaltmak ve ateşin daha yükselmesine engel olmaktır.
İlaç Kullanımı
Ateşe Neden Olan
Hastalıklar Hangileridir?
Çoğu zaman ateş viral bir enfeksiyondan kaynaklanır ve 3-5 gün içerisinde geçer. Bazı durumlarda da bakteriyel enfeksiyondan kaynaklanmaktadır ve antibiyotik tedavisi gereklidir. Viral veya bakteriyel ateşe neden olan hastalıklar genel olarak şunlardır:
• Üst solunum yolu enfeksiyonları,
• Grip,
• Kulak enfeksiyonu,
• Altıncı Hastalık,
• Bademcik,
• Böbrek ve idrar yolları enfeksiyonu,
• Su çiçeği ve boğmaca gibi çoçuk hastalıkları
• Grip,
• Kulak enfeksiyonu,
• Altıncı Hastalık,
• Bademcik,
• Böbrek ve idrar yolları enfeksiyonu,
• Su çiçeği ve boğmaca gibi çoçuk hastalıkları
Ayrıca
diş çıkarırken ve de kimi aşılardan sonra da bazi çocuklarda ateş yükselebilir.
Daha Ciddi Hastalıklar
Bazen
çocuklardaki yüksek ateş ciddi bir hastalığın göstergesi olabilir. Hangi ateşin
ciddi bir hastalığın habercisi hangisinin sıradan olduğunu düşünmek bile kendi
başına endişe vericidir çoğu zaman. Oysa gerekli olan belirtileri iyi
gözlemlemek ve içgüdülerine güvenmektir çünkü çocuğunuzun nasıl olduğunu sizden
daha iyi kimse bilemez. O nedenle ateşin sıradan bir ateş olmadığını yine siz
bilebilirsiniz.
Ateş bazı diğer belirtilerle bir araya gelerek Menenjit, Septisemi, İdrar yolları enfeksiyonu ve Zatürre gibi ciddi bakteri hastalıklarına neden olabilir. Bu gibi ateş vakaları oldukça az görülse de belirtileri bilmekte fayda var. Aşağıda kırmızı uyarı olarak görülebilecek bazı ciddi hastalık sinyallerini bulabilirsiniz:
- 3 aydan küçük bebek için 38C (100.4 F) ; 3-6 aylık bebek için 39C
(102.2 F) üstü ateş
- Yüksek ateş ama soğuk el ayak
- Rengin maviye dönüşmesi, solması,
alacalı veya gri renk olmak
- Nefes almakta zorlanmak, hızlı
solumak, nefes alırken ses çıkarmak
- Havale, nöbet, atak
- Yüksek, zayıf ve sürekli ağlama
- Tepkisizlik, harekette azalma,
artan uyuşukluk
- Bebeklerde şişkin bıngıl
- Tutuk boyun
- 8 saatten fazla sıvı almamak (katı
gıda almış olmak önemli değil)
- Sürekli kusma ve safra rengi kusma
- Her zamankinden farklı olarak
uyuşuk olmak; uyanmakta zorlanmak ve yakınlarını tanımakta zorlanmak
- Zorla uyandırılmasına rağmen
uyanık kalamamak
- Vücudunun herhangi bir yerinde benek
halinde, mor-kırmızı kızarıklıklar olması ve bu kızarıklıklar üzerinde cam
bardağı yuvarlandığında da geçmiyorsa
Ateşle
birlikte bu belirtilerin olması durumunda acilen bir doktora görünmek
gerekmektedir. İhmalin ciddi sonuçları olabilir.
Sonuç
Bebeğin
ilk yüksek ateşiyle birlikte onun ateşle mücadelede nasıl olduğunu ve ebeveyn
olarak onu nasıl rahatlatacağımızı öğrenmeye başlarız. Ebeveynlik yolunda her
konuda olduğu gibi ateşle mücadele de uzun bir yolculuktur ve her deneyimle ucuna
eklene eklene gün geçtikçe çocuğumuzun ateşle nasıl başa çıktığını daha iyi
bilir duruma geliriz. Her ne kadar her çocuk, her hastalık ve her durum birbirinden
farklı olsa da ateşle ilgili genel bilgilere sahip olarak yola çıkarsak sonraki
aşamalarda tıbben müdahele gerekli olsa bile o aşamaya kadar bilimsel olarak desteklenen
yöntemlerle çocuğumuzun doğru şekilde bakımını yapmış oluruz. Ve bu şekilde belki
de durum daha ciddileşmeden iyileşmiş olurlar.
Umarım
çocuklarımız ateşlenmez demiyeceğim çünkü bu kaçınılmaz. Ve aslında her ateş vücudun
ciddi hastalıklarla mücadele edebilmesi için bağışıklık sistemini güçlendiren
bir sınav. O nedenle aslında ateş iyi bir şey. Ama yine de dileğim çocuklarımızın
ciddi hastalıklardan uzak olması ve geçirilen ateşli gün ve gecelerin ileride
hoş bir şekilde hatırlayacağımız anılar olması. Sağlıklı günler diliyorum…
Not:Yukarıdaki
yazı kendi tecrübelerime ve araştırmalarıma dayanarak oluşturulmuştur. Uzmanlık
isteyen herhangi bir konuda doktora danışılması önerilir.
Kaynak
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder